Aby nasze życie było udane zarówno pod względem osobisty, jak i zawodowym, należy poświęcić swój czas na rozwój warstwy psychologicznej. W poznaniu tożsamości zdecydowanie pomoże wiedza dotycząca naszej osobowości. Do tego służy enneagram – system dziewięciu typów osobowości, który został opracowany w 1970 roku przez Chilijczyka Oscara Ichazo. Zakłada on, że w obrębie tylko jednego typu osobowości człowiek może się rozwijać.
Według enneagramów największy wpływ na postrzeganie świata przez jednostkę mają doświadczenia z dzieciństwa oraz emocje, które zostały wskutek tego wykształcone.
Istotną częścią systemu jest obecność tzw. „skrzydeł” – oznaczają one sąsiedni typ osobowości, który ma największy wpływ na osobowość obok typu głównego.
Typy osobowości
1 – Perfekcjonista
Ten enneagram reprezentują osoby myślące realistycznie, uporządkowane, ambitne i samokrytyczne. Wpływ na wykształcenie się tego typu osobowości mogły mieć wygórowane oczekiwania w dzieciństwie. Mechanizm obronny, który jest stosowany przez jedynkę to reakcja upozorowana.
2 – Dawca:
Jest to osoba troskliwa i opiekuńcza, która lubi dzielić się z innymi. Cechują ją duża dawka empatii, dzięki której jest w stanie dobrze zrozumieć potrzeby innej osoby, zapewnić im miłość i przyjaźń, której oczekuje w zamian dla siebie. Taka osoba ma jednak skłonności do bycia chaotyczną – gdy skupi się na innych za bardzo, zapomina o sobie i własnych potrzebach oraz za bardzo dostosowuje się do innych typów. Mechanizmem obronnym dla tego typu jest wyparcie.
3 – Wykonawca:
Ten typ opisuje głównie osoby ekstrawertyczne i głodne sukcesu. Jest w stanie dostosowywać się do innych podobnie jak dawca, jednak jego celem jest przede wszystkim samorealizacja. Ilość sukcesów decyduje w jego przypadku o postrzeganiu w społeczeństwie. Dobre wyniki w życiu osobistym i zawodowym sprawią, że może czuć się podziwiany, a słabsze, że czuje się odtrącony. Jego mechanizmem obronnym jest identyfikacja.
4 – Indywidualista:
To typ romantyka, który jest bardzo wrażliwy, a zarazem kreatywny. Szczęście w jego przypadku definiowane jest przez to, czego jeszcze nie osiągnął i co realnie będzie ciężkie do osiągnięcia. Jest typem samotnika i egocentryka. Potrafi jednak świetnie zrozumieć drugą osobę. Jako mechanizm obronny w przypadku czwórki wyróżnia się introjekcję.
5 – Obserwator:
To z kolei typ introwertyczny. Cechuje go najczęściej analityczny umysł – lubi zastanawiać się nad istotą świata. Bardzo zależy mu na niezależności. Stara się nie kierować emocjami, które uważa za nietrwałe. Jest pragmatykiem. Nie lubi podejmować decyzji pochopnie, dlatego woli się odsunąć na bok, jeżeli nie jest pewny, co byłoby dobre. Często jest nieświadomy swoich uczuć. Typowym dla niego mechanizmem obronnym jest izolacja.
6 – Lojalista:
Typ osobowości godny zaufania, sprawiedliwy i lojalny. Bardzo lubi pracę w grupie. Jest też przewrażliwiony na punkcie niebezpieczeństwa i widzi je nawet tam, gdzie go nie ma. Jako mechanizm obronny stosuje projekcję.
7 – Epikurejczyk:
To jest typ osobowości pełen życia, energii i optymizmu. Traktuje życie jako wielką przygodę i żyje zasadą „chwytaj dzień”. Ma tendencję do narcyzmu, widzi przyszłość tylko i wyłącznie pozytywnie, co przeszkadza mu często spojrzeć realistycznie na świat. Mechanizmem obronnym stosowanym przez siódemkę jest racjonalizacja.
8 – Szef:
Ten typ cechuje osoby bezpośrednie, władcze i odważne, niebojące się podejmować działań, nawet w kwestiach, w których można przypłacić zdrowiem. Wszędzie jest go pełno, bardzo mocno stara się zaakcentować swoje potrzeby i swoją obecność. Wpływ mogły mieć sytuacje z dzieciństwa, które doprowadziły do wniosku, że nie opłaca się być grzecznym i spokojnym. Ten typ osobowości broni się poprzez zaprzeczenie.
9 – Mediator:
Jest to typ dotyczący osób wrażliwych, którzy szukają przynależności do grupy i zrozumienia wśród innych. Osoba, która często zna potrzeby pozostałych, ale nie do końca zna swoje – w tym jest podobna do typu 2. Typ dotyczący osoby niezdecydowanej, ale jednocześnie upartej. Mógł się wykształcić na podstawie doświadczeń z przeszłości, gdy jednostka była ignorowana. Ma problemy, aby podjąć właściwą decyzję, jest lekko zagubiony. Mechanizmem obronnym dotyczącym tego typu osobowości jest zwlekanie.